Бу ый саҥатыгар П.И. Сивцев аатынан Намнааҕы история уонна этнография түмэлигэр Намтан төрүттээх биллиилээх композитор Новгородов Григорий Дмитриевич (22.10.1940 -09.07.1988 сс.) кыыһа Ирина Григорьевна Новгородова ыалдьыттаата. Ирина Григорьевна композитор соҕотох кыыһа, Дьокуускайга олорор, доруобуйа харыстабылын эйгэтигэр үлэлиир. Кини аҕатын аатын үйэтитэр сыаллаах аҕатын наҕараадаларын, тутта сылдьыбыт байаанын, бэчээттиир массыынатын түмэл директорыгар А.И. Копыриҥҥа туттарда.
Билиһиннэрии:
Биллиилээх композитор Новгородов Григорий Дмитриевич 1940 сыллаахха алтынньы 22 күнүгэр Нам улууһугар 2-Хомустаах нэһилиэгэр күн сирин көрбүтэ. Аҕата Миитэрэй Аҕа дойду сэриитин иннинэ колхуозка биригэдьиирдээбитэ, онтон 1944 с. Волгоград анныгар кыргыһыыга, сэрии толоонугар геройдуу өлбүтэ. Ийэтэ Өлөөнө сааһын тухары колхуозка үлэлээбитэ. Кырачаан Гриша баара-суоҕа 4 сааһыгар сыыһа охтон сиһин уҥуоҕун эчэппитэ уонна 10 сыл кэриҥэ Дьокуускайга түбүркүлүөһү, сүһүөҕү эмтиир оҕо санаторийыгар сыппыта. Ити кэмҥэ ороҥҥо гипсэлээх сытан радио нөҥүө ырыа истэн, ырыа абылаҥар күүскэ ылларбыта. Онтон ыла ырыаны кини олоҕун аргыһа оҥостубута.
Бастакы ырыаларын 1957 с. «Чыычаах оҕото» (С.Тимофеев тылларыгар), «Күөрэгэй» (А.Абагинский тыл.) суруйбута. Кини 1959 с. Дьокуускайга педагогическай училищеҕа ырыа салаатыгар үөрэнэ киирибитэ. 1963-1971 сс. Нам орто оскуолатыгар ырыа учууталынан үлэлээбитэ. Үлэлиир кэмигэр «Тапталым таайыыта» (С. Овчиникова тыл.), «В Намском педучилище» (П.Тимофеев тыл.), «Доҕордоһуу вальса» (П. Харитонов тыл.), «Эҥсиэли хочотугар» (Т. Замятин тыл.) ырыалар музыкаларын айбыта.
1965 с. Юдичева Антонина Петровналыын истиҥник таптаһан сүрэхтэрин холбууллар, 1968 с. кыыс оҕолоноллор, Ира диэн сүрэхтииллэр.
1972-1978 сс. Үөһээ Дьааҥы улууһугар Батаҕай-Алыытыгар, ити кэннэ 1979-1987 сс. Дьокуускай 5-дээх орто оскуолатыгар уонна республикатааҕы саҥарбаттар оскуола-интернатыгар ырыа учууталынан үлэлээбитэ.
Григорий Дмитриевич ыараханнык ыарытыйара, төһө да инбэлиит буоллар олоххо күүстээх тардыһыылааҕа, олох туһунан сырдык, ыраас көрүүлээҕэ, бары өттүнэн баай дууһалааҕа, дириҥ билиилээҕэ. Кини тыыннааҕар доҕотторо, билэр дьоно кинини таптаан «Сырдык дууһалаах киһибит» диэн ааттыыллара. Айылҕаттан талааннаах киһибит биллиилээх советскай композиторы Дмитрий Борисович Кабалевскайы кытта өр кэмҥэ суругунан кэпсэтэн, билсэн 1979 с. 202 N-дээх Москва оскуолатыгар ыҥырыллыбыта. Дмитрий Борисович уруок ыытар ньыматын илэ хараҕынан көрөн-истэн, дойдутугар кэлэн туһаммыта, тарҕаппыта. Идэтигэр бэриниилээх композитор бэйэтин курдук талааннаах дьону кытта ыкса доҕордоспута. Ол курдук, РФ культуратын үтүөлээх үлэһитэ, композитор Аиза Петровна Решетникова, ДьАССР, РФ үтүөлээх артыыһа Александр Парфентьевич Самсонов, РФ үтүөлээх артыыһа, опера ырыаһыта, дирижер Галина Михайловна Кривошапко, РСФСР үтүөлээх ырыаһыта Матвей Матвеевич Лобанов, народнай суруйааччы Николай Егорович Мординов, кыраайы үөрэтээччи Терентий Иванович Замятин о.д.а. чугастык саныыр доҕотторо этилэр.
Г.Д. Новгородов от ыйын 9 күнүгэр 1988 с. Дьокуускайга уһун ыарахан ыарыыттан өлбүтэ.
Мария ПЕТРОВА
